Diện tích trồng mắc ca sẽ tăng nhanh trong thời gian tới. Ảnh minh họa
Ồ ạt trồng cây mắc ca
Theo thống kê, cây mắc ca đã được trồng thử nghiệm ở Việt Nam từ năm 1994 và khảo nghiệm giống cây này đã triển khai trên 16 tỉnh thành; đến nay xây dựng được 20 mô hình khảo nghiệm giống, tổng diện tích là 35ha, trong đó có 20 ha đã đậu quả.
Số liệu của Bộ NN&PTNN cho thấy diện tích trồng thử và khuyến lâm ở Tây Bắc và Tây Nguyên đã lên tới 520 ha. Ngoài ra diện tích do các tổ chức, cá nhân tại địa phương trồng là khoảng 1.920 ha, trong đó ở Tây Bắc khoảng 280 ha, Tây Nguyên gần 1.640 ha.
Như vậy tổng diện tích trồng mắc ca hiện nay khoảng 2.440 ha. Theo định hướng tổng diện tích trồng mắc ca đến năm 2020 là 10.000 ha.
Mới đây Ngân hàng Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank) và Công ty Cổ phần Him Lam về việc thành lập Hiệp hội mắc ca Việt Nam và Tây Nguyên. Hai đơn vị này đang hợp tác phát triển trồng cây mắc ca tại Việt Nam. Cụ thể, phía Him Lam xin 1000 ha để ươm phát triển giống mắc ca để cung cấp cho nông dân. LienVietPostBank công bố gói tín dụng 20.000 tỷ đồng hỗ trợ trồng mắc ca.
Ông Dương Công Minh, Chủ tịch Him Lam khẳng định: “Nếu địa phương nào ở Tây nguyên còn do dự, chưa sẵn sàng triển khai và có quỹ đất phù hợp, Him Lam sẵn sàng đầu tư trồng 10.000 ha nhằm tạo công ăn việc làm cho bà con nông dân. Người nông dân là đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong xã hội hiện nay, cần phải có doanh nghiệp có thực lực và có tâm đi cùng họ”.
Theo TS. Nguyễn Trí Ngọc, Viện Nghiên cứu Nông, Lâm nghiệp Thành Tây, hiện nay Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển loại cây tỷ đô này. Về đất đai, tại Tây Nguyên có thể có tới 338 ha đất rất thích hợp để trồng cây mắc ca, ở Tây Bắc con số này nhỏ hơn đạt 40.247 ha.
UBND tỉnh Ðắc Nông đã phê duyệt Ðề án quy hoạch phát triển cây mắc-ca giai đoạn 2014-2020, phấn đấu đến năm 2020, huyện Tuy Ðức trồng với tổng số vốn đầu tư hơn 1.133 tỷ đồng. Trong giai đoạn 2014-2015 sẽ trồng khoảng 1.000 ha, giai đoạn 2016-2020 trồng khoảng 11 nghìn ha.
Trong khi đó, tỉnh Lâm Đồng cũng đã quy hoạch dự án trồng 22.000 ha cây mắc ca. Trên cơ sở hiệu quả của dự án này tỉnh sẽ cho triển khai mở rộng vùng trồng.
Như vậy, với chỉ 2 tỉnh là Đắk Nông và Lâm Đồng, diện tích quy hoạch đã lên tới hơn 35.000 ha vượt qua con số dự kiến của Bộ NN&PTNT.
Không dễ trở thành "kinh đô" mắc ca của thế giới!
TS. Nguyễn Trí Ngọc cho biết trồng cây mắc ca là siêu lợi nhuận. Trong một phép so sánh đơn giản, TS Ngọc cho hay, trồng 1 ha cà phê đầu tư lên tới 30-40 triệu đồng nhưng thu hoạch chỉ được 60 triệu đồng, tương tự thu nhập từ chè là 90 triệu đồng/ha. Riêng trồng mắc ca, cùng một mức vốn bỏ ra, doanh thu có thể lên tới 140-160 triệu đồng. Đây là cây trồng có hiệu quả cao.
Với giá cả hiện tại, hạt mắc ca chế biến giá bán lên tới 15-18 USD/kg, nếu sản xuất thức ăn như bánh kẹo, đồ hộp...giá trị có thể gấp 3 lần nhân, trong sản xuất mỹ phẩm thì giá trị tăng lên 20 lần, tương đương 280 USD/kg.
Đến năm 2020, thị trường toàn thế giới cần khoảng 220.000 tấn nhân mắc ca, hiện nay mới chỉ đáp ứng 25-30% lượng cầu trên thế giới. Nhu cầu đối với loại hạt này rất lớn.
"Việt Nam đã và đang hội nhập sâu vào thế giới với hàng loạt các FTA được ký kết, sắp tới là TPP và AEC. Triển vọng về thị trường tiêu thụ rất tốt đế phát triển mắc ca", TS Ngọc cho hay.
Mặc dù vậy, TS. Nguyễn Trí Ngọc cho biết, trải qua gần 100 năm trên thế giới mới trồng được 80.000 ha cây mắc ca vậy kỳ vọng trồng 100.000 -200.000 ha trong 20 năm liệu có khả thi hay mạo hiểm.
Theo GS. Nguyễn Trí Ngọc, để trở thành kinh đô của cây mắc ca theo kỳ vọng của một số tổ chức, cá nhân Việt Nam sẽ vấp phải rất nhiều khó khăn.
Thứ nhất, trồng cây mắc ca đòi hỏi chi phí đầu tư cao, kéo dài. Điều này đòi hỏi cần có sự tham gia của Chính Phủ, các tổ chức tài chính có uy tín, và các công ty cá nhân có năng lực tài chính ổn định.
Thứ hai, mắc ca là loại cây trồng khó tính, vì vậy đòi hỏi các loại đất đai phù hợp, điều kiện nhiệt độ, tưới cây hợp lý. Vì vậy việc xác định vùng trồng mắc ca cần cẩn trọng, tránh phát triển ồ ạt.
Thứ ba, việc phát triển mắc ca đòi hỏi phát triển công nghiệp phụ trợ, chế biến sản phẩm đi kèm. Chưa kể những tiềm ẩn của sự thay đổi nhu cầu sử dụng trên thế giới.
Trong khi đó, GS. Hoàng Hòe - một chuyên gia trong lĩnh vực cây trồng cho rằng việc đặt ra bài toàn quy hoạch lớn với con số cụ thể là quá vội vàng, nên khảo sát kỹ hiệu quả của dự án.
Ông cho rằng, người nông dân hiện nay đang quá khát khao làm giàu, tái cơ cấu cây trồng, vì vậy cần phải có vào cuộc của cơ quan thẩm quyền nếu không sẽ làm mất cơ hội của người nông dân.
