Business Insider đăng bài viết của Frank Holmes, thuộc quỹ US Global Investors về cơ hội đầu tư cổ phiếu dầu khí.
Theo bài viết này, tại thời điểm 2008 trong khi hầu hết các nhà đầu tư thời gian khủng hoảng tài chính hồi đó đã bán tháo cổ phiếu vốn đang giảm giá mạnh trên thị trường Mỹ thì Buffett lại mua vào lượng lớn cổ phiếu ở mức mà theo ông, chưa có một quỹ đầu tư nào sở hữu nhiều cổ phiếu trong nước như quỹ Berkshire Hathaway.
Ông Buffett cho biết ông chưa bao giờ có ý tưởng ngu ngốc là liệu giá cổ phiếu sẽ tăng hay giảm trong 1 tháng hay 1 năm từ lúc mua. Điều quan trọng là liệu thị trường có tăng trưởng hay không, và điều này thường là chắc chắn khi tâm lý thị trường hoặc nền kinh tế bắt đầu tăng trưởng.
Điều này cũng đúng đối với giá dầu. Các chuyên gia vẫn không thể dự đoán chính xác khi nào giá dầu sẽ hồi phục hoặc hồi phục lên mức bao nhiêu. Tuy nhiên có một điều chắc chắn đối với nhiều nhà đầu tư là khi họ lấy lại được sự tự tin để đầu tư vào cổ phiếu dầu mỏ một lần nữa thì sự tăng giá đã kết thúc, gây khó khăn cho việc lấy được lợi ích lớn nhất trong đợt tăng giá.
Theo một cách diễn đạt khác, vào mỗi ngày thứ Sáu khi các siêu thị giảm giá thì hàng ngàn người mua sẵn sàng qua đêm tại các bãi đỗ xe để có thể là người đầu tiên mua được hàng. Khi các siêu thị mở cửa thì mọi người sẽ chen lấn, xô đẩy, dẫm đạp lên nhau để vào mua hàng.
Tuy nhiên, thị trường chứng khoán thường hoạt động theo một cách ngược lại. Khi giá cổ phiếu giảm, các nhà đầu tư tranh giành nhau tìm lối ra thay vì lựa chọn mua những cổ phiếu có giá trị.
Dầu đã bị bán quá mức
Ông trùm dầu mỏ T. Boone Pickens gần đây hay nói với Jim Cramer của Mad Money rằng giá dầu sẽ quay lại mức 100 USD/thùng trong vòng 12-18 tháng. Một lần nữa thì không có đảm bảo nào cho dự đoán này và đây chỉ là dự đoán cá nhân của ông Pickens về việc giá dầu sẽ tăng lại mức giá trên. Tuy nhiên, nếu giá dầu sẽ hồi phục lại mức giá trên thì thời điểm tốt nhất để mua cổ phiếu ngành dầu mỏ là hiện tại khi những cổ phiếu này đang giảm giá.
Bên cạnh dự đoán của Pickens, có nhiều dấu hiệu cho thấy giá dầu sẽ sớm được hồi phục lại mức bình thường hơn dự kiến.
Đầu tiên, giá dầu hiện nay thấp hơn giá bán hòa vốn của nhiều quốc gia. Điều này sẽ thúc đẩy Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) cắt giảm sản lượng mặc dù động thái chỉ thực sự hiệu quả nếu Ả Rập Xê Út thuyết phục được các nước thành viên tuân thủ việc cắt giảm. Trong tình hình hiện nay, mức giá dầu hiện tại là không phù hợp với lợi ích của nhiều nước. Theo hãng tin Business Insider, số lượng giàn khoan đầu tại Permian Basin-Mỹ đã giảm 9 giàn, tại Williston-Mỹ đã giảm 7 giàn và tại Marcellus là 1 giàn.
Chuyên gia Brian Hicks của Global Resources Fund tin rằng giá dầu đã chạm đáy. Theo chuyên gia này, việc cắt giảm mạnh sản lượng khai thác trong ngành dầu mỏ sẽ dẫn đến tình trạng suy giảm lượng cung trong năm 2015-2016, qua đó thúc đẩy nhu cầu dầu mỏ và đẩy giá dầu lên. Bên cạnh đó, chuyên gia này nhận định có thể sẽ có một đợt giao dịch tích cực trong vài tuần tới và giá dầu có thể sẽ phục hồi chậm nhất là vào tháng 1/2014.
Mặc dù những diễn biến của giá dầu trong quá khứ không thể đảm bảo mức giá trong tương lai nhưng biểu đồ dưới đây, phân tích số liệu giá dầu của từng tháng qua các năm, sẽ giải thích quan điểm của ông Hicks. Theo số liệu tính toán 30 năm, một đợt giảm giá sẽ bắt đầu từ tháng 11 và kết thúc vào tháng 2. Sau đó sẽ có một đợt tăng giá trong suốt quý 1 và quý 2 của năm. Điều này cũng có thể sẽ xảy ra trong năm 2015.
Chuyên gia Hicks nhận định năm 2015 là năm của sự đảo chiều, giá dầu đang ở dưới mức nên có và có thể sẽ lấy lại mức giá cân bằng 80-85 USD/thùng.
Tin xấu cũng là tin tốt
Trong khi các nhà đầu tư chờ đợi giá dầu hồi phục lại thì cả thế giới đang tận hưởng những lợi ích từ việc giá xăng rẻ. Đây có thể được coi là “lợi tức” có được từ giá dầu. Tại Mỹ, giá xăng bình quân là 2,45 USD/gallon, giảm 0,76 USD so với mức 3,21 USD/gallon cách đây 1 năm.
Tuy nhiên, Mỹ không phai là quốc gia duy nhất được hưởng lợi từ giá xăng rẻ. Trong một bài báo có tựa đề “Sự thúc đẩy của Ả Rập Xê Út”, nhà báo Jon Markman bình luận rằng nền kinh tế thế giới đã thu lợi hàng trăm tỷ USD trong năm nay nhờ giá dầu giảm.
“Theo số liệu của Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), mức tiêu thụ dầu mỏ của thế giới trong 12 tháng qua là 6,9 tỷ thùng. Vậy giá dầu giảm từ 107 USD/thùng vào tháng 6/2014 xuống mức 59 USD/thùng sẽ tương đương với khoản tiết kiệm 332 tỷ USD mỗi năm.”
Trong tình hình Trung Quốc, Châu Âu và các thị trường khác đang cố gắng thúc đẩy nền kinh tế thì 330 tỷ USD tiền thuế tiết kiệm được sẽ tác động tích cực đến thị trường. Số tiền này có thể kích thích tiêu dùng và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thế giới.
Sự suy yếu của thị trường Nga
Sẽ là điều không thể khi thảo luận việc giá dầu giảm mà không đề cập đến Nga, nước có một nửa ngân sách phụ thuộc vào việc xuất khẩu dầu (nếu giá dầu ở mức 100 USD/thùng). Trong vài tháng gần đây, đồng nội tệ của quốc gia này đã giảm giá 30% xuống gần 60 Rúp/USD do giá dầu Brent sụt giảm 25%.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã chọn một thời điểm tồi tệ nhất khi sát nhập Crimea vì hiện nay bán đảo này phải phụ thuộc vào đồng nội tệ Nga vốn đang mất giá. Tất nhiên, chưa bao giờ là thời điểm tốt cho động thái can thiệp vào Ucraina của Nga và Putin cũng không thể dự đoán trước được giá dầu Brent sẽ giảm mạnh. Mặc dù vậy, trước khi đồng Rúp bắt đầu giảm giá, thị trường chứng khoán Nga (MICEX Index) đã bị ảnh hưởng vào tháng 6/2014 và giảm điểm mạnh so với các thị trường mới nổi khác.
Có không ít các bình luận được đưa ra nhằm so sánh sự khủng hoảng của Nga hiện nay với cuộc khủng hoảng nợ năm 1998 của quốc gia này. Tuy nhiên, nếu phân tích kỹ thì sẽ thấy rất nhiều điểm tương đồng giữa cuộc khủng hoảng Xô Viết năm 1991 với tình hình hiện nay.
Cựu Thủ tướng Nga Yegor Gaidar, nhiệm kỳ 1991-1994, vào năm 2007 đã viết như sau: ”Tiến trình sụp đổ của nhà nước Xô Viết có thể được bắt nguồn từ ngày 13/9/1985... Khi đó Ả Rập Xê Út ngừng giữ giá dầu và nhanh chóng lấy lại thị phần dầu mỏ của mình trên thế giới. Trong vòng 6 tháng sau, sản xuất dầu tại Ả Rập Xê Út tăng gấp 4 lần trong khi giá dầu cũng sụt giảm mạnh tương đương với mức như vậy.”
Kết quả là Liên bang Xô Viết đã thua lỗ 20 tỷ/năm, một mức tiền khiến Liên bang không thể tồn tại.
Hiện nay, Nga đơn giản bị thâm hụt nguồn vốn do các lệnh trừng phạt quốc tế và giá dầu giảm mạnh, bắt nguồn từ sự bùng nổ khai thác dầu đá phiến tại Mỹ và động thái không cắt giảm sản lượng khai thác của OPEC.
Vẫn chưa rõ ràng liệu chính phủ Nga có thể hỗ trợ ngân sách, vốn phụ thuộc vào dầu, trong bao lâu. Trong cuộc họp báo ngày 18/12, Tổng thống Putin đã thừa nhận rằng việc cắt giảm chi tiêu là điều không thể tránh khỏi nhưng “trong tình hình bất ổn của kinh tế thế giới hiện nay, tình trạng này sẽ chỉ kéo dài trong khoảng 2 năm”.
Một số chuyên gia cho rằng tình hình như vậy có thể hơi quá lạc quan. Nga có thể sẽ cần tốn nhiều thời gian hơn cho việc kiểm soát các thiệt hại kinh tế hiện nay.
Quỹ Emerging Europe Fund (EEF) bị tác động trước sự khủng hoảng tại Nga
Trong bản cáo bạch của quỹ này có nhận định rằng “chính sách của chính phủ Nga đã báo trước cho sự thay đổi”. Do đó, EEF tin rằng thị trường Nga có rủi ro địa chính trị quá lớn đối với các nhà đầu tư của quỹ. Bên cạnh đó, do chính sách quản lý linh hoạt nên EEF sẽ hạn chế đầu tư vào thị trường Nga nhằm giảm thiểu tối đa những rủi ro như theo phân tích số liệu của Market Vectors Russia ETF (RSX).
Quyết định này của EEF cũng khiến quỹ này có kết quả kinh doanh tốt hơn so với quỹ Emerging Markets Europe 10/40 Index (EME), vốn vẫn duy trì 46% mức đầu tư tại Nga đến cuối thàng 11/2014. Chỉ số của EME đã giảm hơn 30% so với cùng kỳ năm ngoái trong khi EEF chỉ có mức giảm 22,5%.
